Niebieski i zielony region, wysoka jakość życia i dodatkowe środki dla obszarów zagrożonych wykluczeniem. Trwają konsultacje Umowy Partnerstwa

Dynamiczny, ekologiczny i równomierny rozwój regionu to priorytet dla Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego. Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zainwestowaliśmy ponad 2,6 mld eurofunduszy w obniżenie bezrobocia, transformację gospodarki czy rozwój terenów wykluczonych. Obecnie trwają konsultacje dot. nowej perspektywy finansowej i Umowy Partnerstwa na lata 2021-2027. W ich trakcie marszałek Olgierd Geblewicz przedstawił plany na najbliższe lata i zapowiedział, że będzie zabiegał o dodatkowe środki na rozwój obszarów zagrożonych wykluczeniem, w tym obszarów popegeerowskich.

Umowa Partnerstwa zawierana jest między rządem a Komisją Europejską. Od jej kształtu zależeć będzie, w co Polska zainwestuje fundusze europejskie na lata 2021-2027. Mowa łącznie o 76 miliardach euro, które podzielone będą na programy krajowe oraz na programy regionalne - zarządzane przez marszałków województw. We wtorek, 9 lutego br., województwo zachodniopomorskiego uczestniczyło w konsultacjach społecznych organizowanych przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (red. resort przygotował projekt dokumentu). Podczas spotkania głos zabrali: wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak oraz marszałek Olgierd Geblewicz.

–  Województwo Zachodniopomorskie bardzo dobrze radzi sobie z realizacją tej perspektywy finansowej 14-20.Już 85% środków Regionalnego Programu Operacyjnego zostało zakontraktowanych w ramach podpisanych umów z beneficjentami, a 51% tych środków rozliczono. Zakładam, że równie sprawnie i dobrze będzie przebiegała realizacja regionalnego programu 21-27 – mówiła podczas konsultacji wiceminister Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Wiceminister podczas konsultacji mówiła, że wciąż dostępne będą dotacje, ale też rozwijane będą instrumenty zwrotne. 

Zgodnie z propozycjami zawartymi w Umowie Partnerstwa – w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 wstępna alokacja programu regionalnego dla woj. zachodniopomorskiego ma wynieść 1,311 mld euro. To środki na realizację projektów z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego+.

Podczas prezentacji marszałek przedstawił plany inwestycyjne związane z perspektywą 2021-2027. Odpowiadać będą one czterem celom strategicznym rozwoju Pomorza Zachodniego:

  • Otwarta społeczność,
  • Dynamiczna gospodarka,
  • Sprawny samorząd,
  • Partnerski region.

Plany – zapisane w czterech celach strategicznych Pomorza Zachodniego – odpowiadają realizacji wyznaczonych przez Komisję Europejską celów politycznych (Bardziej konkurencyjna i inteligenta Europa, Bardziej przyjazna dla środowiska niskoemisyjna Europa, Lepiej połączona Europa, Europa o silnym wymiarze społecznym, Europa bliżej obywateli).

Ludzie to nasz najcenniejszy kapitał


Otwarta społeczność to szerokie działania na rzecz mieszkańców obejmujące rynek pracy, edukację i zagadnienia związane z włączeniem społecznym. W poprzednim okresie programowania z tych środków udało się objąć wsparciem 19,2 tys. osób bezrobotnych czy zrealizować „Zachodniopomorskie Małe Skarby”, dzięki którym rodzice mogli otrzymać refundację kosztów pobytu dziecka, np. w żłobku czy zatrudnienia niani. Powstało też ponad tysiąc nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat trzech w całym regionie. Te działania będą kontynuowane w nowej perspektywie finansowej.

– Ludzie to nasz najcenniejszy kapitał. Chcemy inwestować w ludzi, ale też rozwijać takie wartości jak otwartość, równość, spójność i tworzyć dobre szanse rozwoju dla wszystkich  – wyjaśnia marszałek Olgierd Geblewicz. – Chcemy zapobiegać wykluczeniu społecznemu i rozwijać rynek pracy, ale też zadbać o integrację cudzoziemców i migrantów. Wyzwania demograficzne są dla nas też bardzo istotne.

W obszarze edukacji dalej wspierane będą szkoły zawodowe czy programy podnoszące jakość edukacji. Zaplanowano staże i praktyki u pracodawców (9,5 tys.). Blisko 200 szkół i placówek kształcenia zawodowego zyska nowy sprzęt i niezbędne materiały. Na solidną pomoc mogą też liczyć organizacje ekonomii społecznej czy osoby z niepełnosprawnością. Z unijną pomocą powstaną nowe Zakłady Aktywności Zawodowej. Kontynuowane będą projekty wspierające rodziny, mają powstawać kolejne mieszkania wspomagane dla podopiecznych pieczy zastępczej i asystenckie dla osób z autyzmem.

Lepiej płatne miejsca pracy


W nowej perspektywie położony zostanie nacisk na zwiększenie aktywności B+R+I, wdrażany będzie regionalny system innowacji. Pomocą zostaną też objęte firmy w początkowej fazie rozwoju, ale też uzbrajane będą kolejne tereny inwestycyjne.

– Jak mało który region zostaliśmy dotknięci transformacją ustrojową. Jesteśmy jedynym regionem w Polsce, który nie miał żadnej strefy ekonomicznej. Z pomocą funduszy unijnych musieliśmy odrabiać tę lekcję. Wcześniej tworzyliśmy bardzo różne miejsca pracy, by walczyć z plagą bezrobocia. Dziś naszą aspiracją jest tworzenie coraz to lepszej i lepiej płatnej dla mieszkańców gospodarki. A co za tym idzie, musi ona być konkurencyjna, po to by kształtować wysoką jakość życia mieszkańców. Chcemy  odwoływać się do naszych przewag konkurencyjnych, do niebieskiej i zielonej gospodarki, ale też wykorzystywać potencjał turystyczny regionu – wylicza  marszałek Olgierd Geblewicz.

Wyrównywanie szans


W nowej perspektywie działania na rzecz równomiernego rozwoju województwa i integracja działań ze wszystkimi JST będą – podobnie jak to jest teraz – należeć do priorytetów Samorządu Województwa.

– Chcemy budować spójny region. Postanowiliśmy budować naszą strategię w oparciu o wyrównywanie szans. Chcemy, żeby każdy mieszkaniec miał dostęp do usług publicznych o najwyższej jakości. Partnerstwo z gminami i powiatami uważamy za kluczowe w tym zakresie – mówił szałek.

Jednym z ważniejszych działań w tej sferze był do tej pory Zachodniopomorski Program Antysmogowy czy rozwój niskoemisyjnego transportu miejskiego i sieci centrów przesiadkowych, np. wzdłuż przebiegu Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Dzięki eurofunduszom mieszkańcy mogą korzystać z ponad 250 nowych lub zmodernizowanych pojazdów niskoemisyjnych w komunikacji miejskiej. W nowej perspektywie finansowej te działania będą także kontynuowane. W planach jest rozszerzenie Zachodniopomorskiego Programu Antysmogowego o nowe elementy, rozwój energetyki opartej na OZE czy poprawa i uszczelnienie systemu gospodarowania odpadami.

– W kontekście środowiskowym jesteśmy liderem i chcemy na tym miejscu pozostać. W nowej perspektywie będziemy  inwestować w efektywność energetyczną, OZE, gospodarkę wodną, gospodarkę obiegu zamkniętego czy niskoemisyjny transport miejski – dodaje marszałek.

Nowy program regionalny zakład także lepszą komunikację drogową i kolejne inwestycje w infrastrukturę i tabor kolejowy. Ale nie zabraknie też inwestycji w kulturę i turystykę. Kontynuowana będzie budowa tras rowerowych czy śródlądowych szlaków wodnych (red. więcej informacji w prezentacji poniżej - plik pdf.)

Profilaktyka i nowy sprzęt


Planowane działania z zakresu ochrony zdrowia dotyczyć będą dalszej modernizacji obiektów służących pacjentom. To inwestycje w sprzęt i najnowocześniejszą aparaturę medyczną. Rozwijana będzie też telemedycyna czy e-zdrowie. Kontynuacji doczekają się też programy profilaktyczne czy Zachodniopomorski Program Monitorowania i Prewencji Epidemii SARS-CoV-2.

Są też wyzwania


W nowej perspektywie nie zabraknie też wyzwań. Region zajmuje trzecie miejsce w Polsce pod względem odsetka powierzchni gmin zagrożonych trwałą marginalizacją i czwarte: pod względem odsetka gmin zagrożonych trwałą marginalizacją i pod względem odsetka ludności w gminach zagrożonych marginalizacją.

– Widzimy, że duża część gmin Województwa Zachodniopomorskiego to obszary o takich samych problemach jak obszary Polski Wschodniej, a nawet czasami warunki są gorsze. Region zajmuje trzecie miejsce w Polsce pod względem odsetka powierzchni gmin zagrożonych trwałą marginalizacją. W poprzedniej perspektywie finansowej przygotowaliśmy pilotażowy projekt, by pozyskać środki na rozwój obszarów problematycznych w regionie. To specjalny program interwencyjny  dla Specjalnej Strefy Włączenia, na który przeznaczyliśmy ponad 200 mln euro. Uważamy, że tego typu projekt powinien być twórczo rozwinięty, bo zainwestowane środki przynoszą efekty. Bez twardych inwestycji w infrastrukturę nie rozwiniemy tych terenów, dlatego będziemy zabiegać o dodatkowe 800 milionów euro na równy rozwój wszystkich gmin w regionie – mówił marszałek Geblewicz.

Dodatkowe fundusze mają pomóc w kontynuacji już podjętych – oraz co warto podkreślić dobrze ocenianych przez stronę rządową, jak i europejską – działań w gminach dotkniętych problemami spowodowanymi w dużej mierze likwidacją PGR-ów. To m.in.: kreowanie nowych miejsc pracy, rozwój infrastruktury transportowej i społecznej, szkolnictwa zawodowego w Specjalnej Strefie Włączenia. Obecnie testowane jest wprowadzenie transportu publicznego na życzenie.

Dodatkowe środki, o które walczy Województwo Zachodniopomorskie w nowej perspektywie finansowej miałyby pochodzić z niepodzielonej jeszcze między regiony kwoty 7,1 miliarda euro. To środki w ramach Kontraktów Programowych.

Co dalej?


Po przyjęciu Umowy Partnerstwa przez rząd i projektów programów regionalnych przez zarządy województw odbędą się formalne negocjacje programów i Umowy Partnerstwa z Komisją Europejską.

W nowej perspektywie około 60% funduszy z polityki spójności trafi do programów realizowanych na poziomie krajowym. Pozostałe 40% otrzymają programy regionalne zarządzane przez marszałków województw.

Uwagi do umowy będzie można składać do 22 lutego br.

Załączniki