Dowiedz się czym są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne. 

Czym są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne 

W obecnej perspektywie finansowej szczególne znaczenie przypisuje się planowaniu procesów rozwojowych w oparciu o zasadę zintegrowanego podejścia terytorialnego. Zakłada ona dostosowanie interwencji do potrzeb określonych geograficznie obszarów, których granice wyznaczają wspólne uwarunkowania rozwojowe oraz silne i wielokierunkowe powiązania funkcjonalne.  Taki model zarządzania rozwojem regionalnym sprzyja poprawie efektywności polityki spójności i to zarówno pod kątem poniesionych nakładów, jak i uzyskanych wyników, gdyż zakłada skoordynowanie i komplementarność wsparcia pochodzącego z różnych źródeł, ale też odwołuje się do specyfiki obszaru, w szczególności do jego naturalnych czynników wzrostu, którymi są zarówno określone zasoby jak i silne powiązania funkcjonalne. Podejście to zostało szerzej zdefiniowane w założeniach i celach polityki regionalnej w Polsce zawartych w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Kierunkowe zapisy dokumentu odnoszą się zarówno do wykorzystania i rozwijania wewnętrznych czynników wzrostu konkretnych terytoriów (tzw. zasobów endogenicznych), wspomagania rozprzestrzeniania procesów rozwoju z ośrodków wzrostu na pozostałe obszary, jak też wprowadzenia nowych instrumentów partnerstwa i koordynacji działań między różnymi szczeblami władz publicznych. Jednym z proponowanych instrumentów realizacji wymiaru terytorialnego polityki rozwoju i jednocześnie platformą dla współpracy samorządów są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Przy pomocy tego narzędzia partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego – miast i powiązanych z nimi funkcjonalnie gmin oraz władze województwa ustalają wspólne cele rozwojowe, a następnie wskazują zintegrowane przedsięwzięcia niezbędne do ich osiągnięcia, łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego,  Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności.

Obszar realizacji i finansowanie ZIT

Instrument ZIT wdrażany jest obligatoryjnie na terenie miast wojewódzkich i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie, a środki na jego realizację pochodzą z tzw. rezerwy programowej wydzielonej na etapie programowania z przeznaczonych dla Polski funduszy. Kwota ta, wynosząca 2,385 mld euro, została rozdysponowana na realizację ZIT w ramach 16 programów regionalnych. Dodatkową pulę środków przeznaczoną na wdrożenie ZIT na terenie miast wojewódzkich i ich obszarów funkcjonalnych wyodrębniono w ramach POIŚ 2014 – 2020. Instrument ZIT może być również wdrażany – w zależności od decyzji samorządu województwa – w tym, m.in. w miastach o charakterze regionalnym oraz subregionalnym i na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie. W takich przypadkach środki na finansowania ZIT pochodzą z podstawowych alokacji poszczególnych programów regionalnych.

Warunki realizacji ZIT

Uruchomienie środków na realizację ZIT uzależnione jest od spełnienia określonych warunków. Samorządy chcące wdrażać ZIT są zobligowane do  sformalizowania swojej współpracy (np. poprzez zawiązanie stowarzyszenia, związku czy też zawarcie porozumienia międzygminnego) i wskazania podmiotu reprezentującego współpracujące gminy oraz do przygotowania wspólnej zintegrowanej strategii rozwoju terytorialnego całego obszaru, tzw. Strategii ZIT. Dokument ten zawiera m.in. najważniejsze cele rozwojowe wspólne dla całego obszaru oraz listę przedsięwzięć strategicznych niezbędnych dla kompleksowej realizacji założonych celów obejmującą przedsięwzięcia przewidziane do realizacji w ramach programu regionalnego, innych środków pomocowych a także środków własnych. Warunkiem realizacji projektów ujętych w Strategii ZIT jest zawarcie porozumienia pomiędzy podmiotem reprezentującym gminy a samorządem województwa, w którym ustalony jest szczegółowy zakres zadań realizowanych w związku z wdrażaniem ZIT. Wszystkie te wymogi, wynikające z przepisów prawa oraz wytycznych MIR, mają na celu stworzenie spójnych, trwałych i efektywnych zasad długofalowej współpracy samorządów, kontynuowanej również  po 2020 roku.

Realizacja ZIT na terenie  województwa zachodniopomorskiego

W Programie Regionalnym narzędzie ZIT dedykowane jest głównym ośrodkom wzrostu w województwie i obszarom dyfuzji procesów rozwojowych, tj. obszarom funkcjonalnym Szczecina i Koszalina. Wsparcie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego oraz Koszalińsko – Kołobrzesko – Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego ma na celu zarówno wzmocnienie konkurencyjnej pozycji Szczecina i Koszalina jako ośrodków wzrostu i innowacji, jak też wzmocnienie wielowymiarowych powiązań funkcjonalnych obszarów sprzyjające rozbudowie jego potencjału ekonomicznego oraz poprawie jakości życia mieszkańców, a w konsekwencji rozszerzenie zasięgu oddziaływania procesów rozwojowych na obszary sąsiadujące.

W przypadku obszaru funkcjonalnego Szczecina ZIT wdrażany będzie na terenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (SOM) obejmującego 13 gmin – członków  Stowarzyszenia Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Na realizację ZIT na terenie SOM w Programie Regionalnym zaplanowano alokację w wysokości 109,1 mln euro (w tym 97,9 mln z EFRR i 11,2 mln euro z EFS), natomiast w POIiŚ 2012 – 2020 została wyodrębniona pula środków w wysokości 90,2 mln euro.

W przypadku obszaru funkcjonalnego Koszalina, przewiduje się realizację zintegrowanego podejścia terytorialnego w obrębie Koszalińsko – Kołobrzesko – Białogardzkiego Obszaru Funkcjonalnego którego zasięg KKBOF wyznaczają zachodzące na siebie i powiązane obszary funkcjonalne trzech miast: Koszalina, Kołobrzegu i Białogardu, spośród których naturalną funkcję ośrodka centralnego pełni najsilniej oddziaływujący na otoczenie Koszalin. Obszar ten obejmuje 19 gmin, które podpisały porozumienie deklarując wolę współpracy przy realizacji ZIT. Alokacja zaplanowana w Programie Regionalnym na realizację zintegrowanych przedsięwzięć w gminach KKBOF wynosi 40 mln euro (w tym 34,0 mln z EFRR i 6,0 mln euro z EFS).

  Podstawy prawne: