Każde euro wykorzystane. Pomorze Zachodnie znalazło się w pierwszej piątce regionów, które rozliczyły z Brukselą perspektywę finansową 2007-2013. Decyzja Komisji Europejskiej potwierdziła, iż 862 miliony euro z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego zostało w całości zainwestowane w rozwój regionu. We wtorek, 17 lipca 2018 r. zachodniopomorski marszałek Olgierd Geblewicz podsumował realizację Programu na lata 2007-2013.

Zielone światło dla Pomorza Zachodniego

Komisja Europejska przyjęła sprawozdanie końcowe z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 (RPO WZ), a tym samym zakończyła sprawdzanie sposobu wydatkowania środków minionej perspektywy przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego (Instytucja Zarządzająca RPO WZ). Projekty można było realizować zgodnie z zasadą N+2 do końca 2015 roku, natomiast zgodnie z obowiązującymi przepisami sprawozdanie końcowe składano do końca marca 2017 roku.

Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego Olgierd Geblewicz podczas spotkania z dziennikarzami podkreślał, że przy wdrażaniu Regionalnego Programu Operacyjnego kierował się dwoma priorytetami.  – Po pierwsze wykorzystać każde 862 mln euro do rozwoju Pomorza Zachodniego. Ani jednego euro nie oddajemy do Brukseli. Po drugie, by realizować jak najlepsze jakościowo projekty.  Chcieliśmy inwestować, a nie wydawać pieniądze.

Główny cel realizacji Programu Regionalnego, a więc zwiększenie konkurencyjności gospodarki, spójności przestrzennej, społecznej oraz wzrostu poziomu życia mieszkańców został zrealizowany w większym zakresie niż zakładano. Powstało więcej nowych miejsc pracy, uzbrojono dwa razy więcej terenów pod inwestycje czy sześciokrotnie więcej obszarów poddano rewitalizacji.

Nowe inwestycje, nowe miejsca pracy

Najwięcej środków Regionalnego Programu Operacyjnego, bo 250,8 mln euro, a więc 29% alokacji, przeznaczono na rozwój gospodarczy regionu. Aż 60% dofinansowanych projektów w perspektywie 2007-2013 dotyczyło rozwoju gospodarczego. Wsparcie dostały głównie mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, które zrealizowały 1081 projekty. Dzięki przyznanym dotacjom przedsiębiorcy utworzyli ponad 3 tys. miejsc pracy. Uzbrojono 711 ha pod inwestycje, wzmacniając Specjalne Strefy Ekonomiczne w regionie, w których pracuje dziś ok. 6 tys. osób. Zapewnienie dobrych warunków inwestycyjnych pozwoliło ściągnąć na Pomorze Zachodnie takie firmy jak: Bridgestone, LM Wind Power, Cargotec, Teleyard, Valasiss, Garo, KK, IQ Metal, Nordglass, Ammeraal Belltetch, Eltwin i inni.

Zastrzykiem finansowym pozwalającym rozwinąć działalność przedsiębiorców stała się niewątpliwie inicjatywa JEREMIE. Marszałek Geblewicz podkreślał, że Województwo Zachodniopomorskie było pionierem w Europie i jako jeden z pierwszych regionów zdecydowało się na wprowadzenie tego instrumentu. Ze wsparcia skorzystało ponad 5,5 tys. przedsiębiorców. Wśród nich ponad 20% rozpoczynało dopiero swoją przygodę z biznesem (start-upy).

Stawiamy na nowoczesny transport 

Drugim silnie doinwestowanym obszarem poprzedniej perspektywy była infrastruktura transportowa, na której rozwój przeznaczono 26% środków Programu Regionalnego, czyli 225 mln euro. Pieniądze te pozwoliły na wybudowanie i przebudowanie ponad 400 km dróg w regionie, dzięki którym znacząco poprawiło się bezpieczeństwo i komfort podróży po Pomorzu Zachodnim. Przebudowana droga wojewódzka nr 142 na odcinku Krzywnica – Lisowo to tylko jeden z wielu przykładów realizowanych na Pomorzu Zachodnim inwestycji, które zwiększyły dostępność transportową regionu.

Oszczędności wynikające z inwestycji w transport szacowane są na ok. 1,1 mld zł rocznie.

Dobrze wydatkowane środki unijne pozwoliły na modernizację zachodniopomorskich kolei. Dostępność transportu kolejowego zwiększyła się, m.in. dzięki budowie łącznicy kolejowej do portu lotniczego w Goleniowie oraz rewitalizacji linii do Wałcza. Przebudowano 203 km linii kolejowych, na które wyjechało 10 nowych szynobusów. Dodatkowo wyremontowano 12 elektrycznych zespołów trakcyjnych (EN-57). Zachodniopomorski transport publiczny zyskał  102 nowe autobusów i 28 zmodernizowanych tramwajów.

Spektakularne sukcesy w Europie

Dzięki projektom turystycznym poprawiono dostęp do informacji turystycznej i estetykę przestrzeni publicznej oraz zwiększono możliwość aktywnego spędzania wolnego czasu. Co dziesiąta złotówka wydana podczas realizacji projektów wzbogaciła ofertę turystyczną i kulturalną województwa. Wybudowano i zmodernizowano liczne placówki kulturalne, które przyczyniły się do wzrostu atrakcyjności regionu. Zmodernizowano lub wybudowano 100 obiektów infrastruktury turystycznej i 32 obiekty kultury. Wśród nich znalazła się m.in. Filharmonia Koszalińska czy Regionalne Centrum Kultury w Kołobrzegu.

O spektakularnych sukcesach możemy mówić w Szczecinie – Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie zostało uznane za najlepszą przestrzeń publiczną w Europie w konkursie European Prize for Urban Public Space 2016, a gmach Filharmonii Szczecińskiej im. Mieczysława Karłowicza otrzymał nagrodę Unii Europejskiej im. Miesa van der Rohe i został ogłoszony najlepszym projektem architektonicznym w Europie.

Podczas konferencji marszałek Geblewicz zwrócił uwagę, że dzięki środkom z Programu Regionalnego Akademia Sztuki w Szczecinie może funkcjonować w obecnym kształcie – Przeznaczyliśmy środki na zmodernizowanie Pałacu pod Globusem, by Akademia Sztuki mogła rozpocząć swoją działalność, a następnie na budowę Centrum Przemysłów Kreatywnych.

W ramach Inicjatywy JESSICA wsparcie otrzymało 18 projektów, na które przeznaczono ponad 37 mln euro. Stara Rzeźnia na Łasztowni, przebudowana część kwartału ulic Storrady – Świętosławy i Jana z Kolna w Szczecinie czy zmodernizowany budynek Starej Dany to tylko szczecińskie przykłady udanych rewitalizacji. W Kamieniu Pomorskim odtworzono historyczną zabudowę poprzez utworzenie kwartału handlowo-usługowego w kwartale ulic Żwirki i Wigury, a w Świnoujściu zrewitalizowano dzielnicę nadmorską.

Dzięki środkom RPO region rozwinął się turystycznie – zmiany widoczne są w portach jachtowych nad dolną Odrą, jeziorem Dąbie, Zalewem Szczecińskim i Morzem Bałtyckim, które tworzą „Zachodniopomorski Szlak Żeglarski”. Odległości pomiędzy nimi nie przekraczają kilku godzin spokojnej żeglugi, co czyni szlak dostępnym również dla mniej zaawansowanych żeglarzy. Na ten cel przeznaczono prawie 56 mln zł.

Likwidujemy „białe plamy”

W minionej perspektywie nie zabrakło też inwestycji podnoszących jakość ochrony zdrowia – zmodernizowano 15 szpitali, w tym zakupiono 2766 sztuk sprzętu medycznego, na którym przeprowadzono już ponad 280 tys. badań medycznych. Aż 32 projekty dotyczyły inwestycji z zakresu infrastruktury edukacyjnej.

Poprzednia perspektywa to także likwidacja „białych plam” w dostępie do internetu - wybudowano ponad 1026 km sieci szerokopasmowego internetu, a ponad 62 tys. osób może korzystać z publicznych punktów dostępu do internetu, tzw. PIAP.

Realizowane w ramach Programu Regionalnego inwestycje dotyczyły też gospodarki wodno-ściekowej, energii odnawialnej, selektywnej zbiórki odpadów, a także ochrony przeciwpożarowej. Ponad 3700 osób zostało przyłączonych do sieci wodociągowej, a ponad 20 tys. do kanalizacyjnej. Dofinansowanie pozwoliło na wyprodukowanie ponad 160 tys. MWh energii ze źródeł odnawialnych, m.in. z siłowni wiatrowych.

Liczby mówią same za siebie

Marszałek Olgierd Geblewicz podkreślał także, że unijne środki miały wpływ na zmianę sytuacji na rynku pracy w województwie zachodniopomorskim, które na początku wdrażania perspektywy, a więc w styczniu 2007 r. dotknięte było wysoką stopą bezrobocia (prawie 22%). – Gdy kończyliśmy perspektywę finansową bezrobocie wynosiło 13,1% i spadało najszybciej w Polsce. Ten trend, który rozpoczął się w 2013 r. utrzymujemy w zasadzie do dziś.

Marszałek podczas konferencji zaznaczył, że wydatkowanie pieniędzy unijnych nie należy do najprostszych, jednak udało się szczęśliwie uniknąć inwestycji wprost nietrafionych.